Στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, από τις 27 Σεπτεμβρίου έως τις 3 Οκτωβρίου 2025,
έξι προικισμένοι καλλιτέχνες—οι γλύπτες ξύλου Αθανασία Παστρικού, Μάρκος Τουφεκλής, Άντρη Παφίτη, Ζαφειρία Αθανασοπούλου, Νίκος Γεωργίου και Νίκος Μάνεσης—καλούνται να καταθέσουν το δικό τους όραμα πάνω στον μύθο της Αρπαγής της Ευρώπης.

Οι γλύπτες θα δημιουργήσουν τα έργα τους στο εργαστήριο της οικογένειας Σωτηριάδη, το ίδιο εργαστήριο όπου το 2005 ολοκληρώθηκε το μνημειακό σύμπλεγμα με τον ταύρο και την Ευρώπη. Το έργο αυτό στάλθηκε στο Στρασβούργο και εδώ και είκοσι χρόνια κοσμεί την είσοδο του κτιρίου Winston Churchill του Ευρωκοινοβουλίου.

Τα νέα έργα των γλυπτών θα εκτεθούν σε μεταγενέστερο χρόνο, στο πλαίσιο έκθεσης που θα περιλαμβάνει και υλικό από την κατασκευή του αρχικού έργου στο Στρασβούργο.

Τον Οκτώβριο του 2005, το γλυπτό με την Αρπαγή της Ευρώπης, ως δώρο όλης της Κρήτης, αναχώρησε από τον Άγιο Νικόλαο και τοποθετήθηκε στην είσοδο του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Οι γλύπτες Νίκος και Παντελής Σωτηριάδης ευελπιστούσαν πως με αυτή τους την έμπνευση θα έστελναν καλορίζικα στην καρδιά της –τότε ακόμα νεαρής– ενωμένης Ευρώπης, με τον τρόπο που καλά γνωρίζει και συνηθίζει η Μεγαλόνησος.

Είκοσι χρόνια έχουν περάσει.
Πολλά έχουν αλλάξει. Ο Νίκος Σωτηριάδης έφυγε ξαφνικά και πρόωρα, ήδη πριν από δέκα χρόνια. Η Ενωμένη Ευρώπη δεν είναι πια αυτό που ονειρεύτηκαν οι καλλιτέχνες, με τον –συχνά ρομαντικό– τρόπο που βλέπουν τα πράγματα. Ο κόσμος γενικά αλλάζει δραματικά μέρα με τη μέρα και πορεύεται σε δρόμους δύσκολους και επικίνδυνους.

Η οικογένεια Σωτηριάδη ένιωσε την ανάγκη να επικαιροποιήσει το όραμα που γέννησε την Αρπαγή της Ευρώπης. Η ανάγκη αυτή υπερβαίνει το συναισθηματικό υπόβαθρο ή την προσωπική εμπλοκή: είναι άλλωστε γνωστό ότι το καλλιτεχνικό έργο, μόλις εγκαταλείψει το εργαστήριο, παύει να ανήκει στον δημιουργό και ανήκει στην ανθρωπότητα.

Μια ομάδα προικισμένων γλυπτών ξύλου προσκλήθηκε να δουλέψει για μια εβδομάδα στο εργαστήριο Σωτηριάδη, στον ίδιο χώρο όπου γεννήθηκε το αρχικό έργο του Ευρωκοινοβουλίου. Τους ζητήθηκε να εκφράσουν το δικό τους όραμα πάνω στον ίδιο μύθο, έναν αγαπημένο και πολυδουλεμένο μύθο, που όμως παραμένει ανεξάντλητος, γιατί κάθε νέα ματιά τον ανανεώνει.

Η χρονική συγκυρία είναι κρίσιμη. Η σημερινή Ενωμένη Ευρώπη ακροβατεί, θα έλεγε κανείς, σε τεντωμένο σκοινί.
Είναι αυτή η Ευρώπη που είχαν υποσχεθεί οι πολιτικοί; Είναι αυτή η Ευρώπη των λαών που ονειρεύτηκαν οι καλλιτέχνες;

Ίσως ήρθε η ώρα να ξανατεθούν παλιά και νέα ζητήματα, να επανεξεταστεί η πορεία, ώστε η Ευρώπη να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών.

Παράλληλα με την εβδομάδα γλυπτικής, σχεδιάζονται δράσεις όπως:
μια έκθεση με υλικό από τη δημιουργία του έργου του Ευρωκοινοβουλίου, όπου θα παρουσιαστούν και τα νέα έργα,
συναντήσεις με σχολεία και μαθητές,
και η πιθανή διοργάνωση ημερίδας, όπου προσκεκλημένες προσωπικότητες θα συζητήσουν με το κοινό για το παρόν και το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης.

Η απαρχή του μύθου της Ευρώπης ξεκίνησε από την Κρήτη. Η ένωση της Φοινικικής πριγκίπισσας με τον Δία έδωσε τρεις σπουδαίους γιους—Ραδάμανθυ, Σαρπηδόνα και Μίνωα. Ο τελευταίος έδωσε το όνομά του στον Μινωικό Πολιτισμό και η Ευρώπη χάρισε το όνομά της σε μια ολόκληρη ήπειρο.

Αν είναι αλήθεια πως η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο, ας γίνει η τέχνη ένα μικρό σκαλοπάτι για τη σωτηρία των λαών.
Τώρα, το έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ.

Φωτογραφία: Δήμος Αγίου Νικολάου