Ενόψει της ολοκλήρωσης του πενταετούς ανασκαφικού προγράμματος στην αρχαία Λύκτο, ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας Βασίλης Κεγκέρογλου, συνοδευόμενος από τους Αντιδημάρχους Καλλιόπη Αποστολογιωργάκη, Μανώλη Κουρλετάκη και τον Δημοτικό Σύμβουλο Μιχάλη Σαμωνάκη, ξεναγήθηκε από τον Καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Πρίνστον (ΗΠΑ) και συνδιευθυντή της ανασκαφής Άγγελο Χανιώτη στον αρχαιολογικό χώρο, προκειμένου να ενημερωθεί για τα πρόσφατα σημαντικά ευρήματα της Αυτοκρατορικής περιόδου που έχουν έρθει στο φως.

Η επίσκεψη του Δημάρχου επιβεβαίωσε την αδιάκοπη δέσμευση του Δήμου για τη στήριξη του αρχαιολογικού έργου, με στόχο την ανάδειξη και προστασία αυτού του μοναδικού αρχαιολογικού χώρου. Ο ίδιος εξέφρασε την πλήρη ικανοποίησή του για τα αποτελέσματα των φετινών ανασκαφών, τονίζοντας ότι η αρχαιολογική σκαπάνη δεν πρέπει να σταματήσει και ότι ο Δήμος θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσει το έργο των αρχαιολόγων.

Ο Δήμαρχος υπογράμμισε ότι τα ευρήματα προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τη μακραίωνη ιστορία του τόπου και τόνισε την ανάγκη για υπεύθυνη διαχείριση και ανάδειξη της πολιτιστικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς, δηλώνοντας χαρακτηριστικά:
«Θα είμαστε αρωγοί ώστε η τοπική κοινωνία να εξοικειωθεί περαιτέρω σε ό,τι μας αποκαλύπτει η πανάρχαια ιστορία αυτού του τόπου ως αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς μας».

Νέα στοιχεία για την Αυτοκρατορική Περίοδο και την ανασυγκρότηση της Λύκτου

Ο κ. Χανιώτης κατά την ξενάγηση εξήγησε ότι η φετινή περίοδος αποκάλυψε σημαντικές πληροφορίες για δημόσια κτίρια της Αυτοκρατορικής Εποχής, κυρίως του 2ου μ.Χ. αιώνα. Τα κτίρια αυτά, αν και καταστράφηκαν από σεισμούς, ξαναχτίστηκαν και ξαναχρησιμοποιήθηκαν για 7-8 αιώνες, δείχνοντας την ανθεκτικότητα και τη σημασία της Λύκτου.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το βουλευτήριο, ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούνταν για λήψη αποφάσεων, συνεδριάσεις βουλευτών και λατρεία του Αυτοκράτορα. Το κτίριο ολοκληρώθηκε το 118 μ.Χ. και αφιερώθηκε στον Αυτοκράτορα Αδριανό. Εκτός από τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, βρέθηκαν και κινητά ευρήματα, όπως ένα τμήμα αγάλματος πιθανόν αντίγραφο του περίφημου Πόθου και τεράστιος αριθμός αρχιτεκτονικών μελών που διακοσμούσαν τα δημόσια κτίρια. Μόνο τις τελευταίες ημέρες βρέθηκε μισός τόνος πολύχρωμων μαρμάρων από διάφορα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ένδειξη του πλούτου και της ευημερίας της πόλης.

Οι πληροφορίες για τα ιδιωτικά κτίρια και η θέση του Θεάτρου

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν επίσης εκπλήξεις γύρω από κτίριο που αρχικά θεωρήθηκε ιδιωτικής χρήσης. Φέτος αποδείχθηκε ότι πρόκειται για μεγαλύτερο και πιο σύνθετο οικοδόμημα, μήκους τουλάχιστον 20 μέτρων, με φάσεις κατασκευής από τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Εντός του κτιρίου βρέθηκαν σε δεύτερη χρήση τέσσερα έδρανα από το Θέατρο της Λύκτου. Η ανακάλυψη είναι κομβικής σημασίας, καθώς το Θέατρο της Λύκτου, γνωστό από το σχέδιο του Ονόριο Μπέλι του 1586 ως το μεγαλύτερο της Κρήτης, μπορεί πλέον να τοποθετηθεί με βεβαιότητα κοντά στα δημόσια κτίρια, στην ανατολική πλαγιά της ακρόπολης. Ο εντοπισμός του θεάτρου αποτελεί πλέον βασικό στόχο των μελλοντικών ανασκαφών.

Μία πλούσια εμπορική δύναμη της Αυτοκρατορικής Περιόδου

Όπως τόνισε ο κ. Χανιώτης, ο μεγάλος αριθμός εισαγόμενων μαρμάρων από τη Φρυγία (σημερινή Άγκυρα) και άλλα ελληνικά νησιά αποτελεί σαφή ένδειξη του πλούτου της Λύκτου στην Αυτοκρατορική Περίοδο, κυρίως χάρη στο εμπόριο κρασιού και λαδιού.

Το μέλλον των ανασκαφών

Μετά την ολοκλήρωση του πενταετούς προγράμματος, το επόμενο στάδιο είναι η μελέτη των ευρημάτων. Έχει ήδη εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ώστε δύο αρχαιολόγοι-ιστορικοί τέχνης να παραμείνουν στο χώρο για έναν χρόνο για τη μελέτη τους. Στόχος είναι και ο εντοπισμός νέων σημείων για μελλοντικές ανασκαφές, εστιάζοντας όχι μόνο σε δημόσια κτίρια αλλά και σε οικιστική αρχιτεκτονική, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων της Αυτοκρατορικής Κρήτης. Η Λύκτος, με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό επιγραφών μετά τη Γόρτυνα, παρέχει ήδη πλούσιες πληροφορίες για όλα τα κοινωνικά στρώματα, συμπεριλαμβανομένων δούλων και επιτύμβιων μνημείων που προσδίδουν συναισθηματική διάσταση στην ιστορία του τόπου.

Ο κ. Κεγκέρογλου ευχαρίστησε θερμά τον κ. Χανιώτη, καθώς και τους άλλους δύο συνδιευθυντές της ανασκαφής: τον Αν. Καθηγητή Μεσογειακής Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Αρχαίου Κόσμου του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Αντώνη Κοτσώνα και την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου Δρ. Βασιλική Συθιακάκη, για την αμέριστη βοήθεια, υπομονή, επιμονή και θέλησή τους, που οδήγησαν σε αυτά τα σημαντικά αποτελέσματα. Επίσης αναγνώρισε τη σημαντική συνεισφορά των Πανεπιστημίων της Αμερικής, της επιστημονικής ομάδας (19 ατόμων από διάφορες χώρες) και των 12 εργατών, περιλαμβανομένων φοιτητών από Ισπανία, Κίνα, Γαλλία, ΗΠΑ, Αγγλία και Ελλάδα.