Η πατρική οικία των Μίκη και Γιάννη Θεοδωράκη στον Γαλατά Χανίων χαρακτηρίστηκε νεώτερο μνημείο, έπειτα από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ). Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την πλήρη αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού σπιτιού ως χώρου πολιτισμού και μνήμης, αφιερωμένου στη ζωή και το έργο των δύο δημιουργών, ενισχύοντας παράλληλα την ταυτότητα της περιοχής.

Η λιτή λαϊκή κατοικία με τον κήπο, που χρονολογείται πιθανότατα στον 19ο αιώνα, βρίσκεται στη θέση «Πλακούρα» ή «Αλωνάκι». Υπήρξε οικογενειακό καταφύγιο των Θεοδωράκηδων και, για τον Μίκη, την περίοδο 1949–1954, τόπος ανάπαυσης και δημιουργικής αναγέννησης πριν από τις σπουδές του στο Παρίσι. Στον ίδιο χώρο, ο ποιητής και δημοσιογράφος Γιάννης Θεοδωράκης έγραψε στίχους που μελοποιήθηκαν από τον αδελφό του, χαρίζοντας στην ελληνική μουσική διαχρονικά τραγούδια, όπως το «Χάθηκα» και το «Όμορφη Πόλη».

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε:

«Σήμερα, 100 ακριβώς χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, ο χαρακτηρισμός της πατρικής του οικίας αποτελεί πράξη σεβασμού και ευθύνης απέναντι σε μια εμβληματική μορφή του ελληνικού πολιτισμού. Στο σπίτι αυτό, μετά τα σκληρά χρόνια της εξορίας, ξαναβρήκε τη δημιουργική του φωνή, ενώ ο Γιάννης, ο αδελφός του, έγραψε στίχους που έγιναν τραγούδια-σύμβολα. Η αναγνώριση αυτή συμπίπτει με την ανακήρυξη του 2025 ως “Αφιερωματικού Έτους Μίκη Θεοδωράκη” από το Υπουργείο Πολιτισμού, με ένα εκτενές πρόγραμμα δράσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Γαλατάς, τόπος ρίζας, έμπνευσης και δημιουργίας, θα κρατά ζωντανό το έργο και τη μνήμη του, ανοιχτός σε κάθε επισκέπτη».

Το σπίτι, μαζί με γειτονικά ακίνητα που είχε δωρίσει ο Μίκης Θεοδωράκης στον Δήμο Χανίων, αποκαταστάθηκε εν μέρει το 2016 και προορίζεται να λειτουργήσει ως πολυχώρος πολιτισμού, φιλοξενώντας εκθέσεις, εκδηλώσεις και ερευνητικές δράσεις. Για την ολοκλήρωση της αποκατάστασης έχουν εξασφαλιστεί 350.000 ευρώ από τον Δήμο Χανίων μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού θα ενισχύσει ισόποσα τον προϋπολογισμό, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στα 700.000 ευρώ. Παράλληλα, ο Δήμος Χανίων δρομολογεί την αγορά όμορου ακινήτου, ιδιοκτησίας της Τράπεζας Χανίων, για την ενίσχυση της λειτουργικότητας του χώρου. Από τα 200.000 ευρώ του τιμήματος, τα 180.000 θα καλυφθούν από το Υπουργείο Πολιτισμού και τα 20.000 από τον Δήμο.

Με τη γνωμοδότηση του ΚΣΝΜ και τις παράλληλες πρωτοβουλίες του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Χανίων, διαμορφώνεται ένας ζωντανός πυρήνας πολιτισμού που θα συνδέει διαρκώς το κοινό με τη ζωή, το έργο και την παγκόσμια παρακαταθήκη των Μίκη και Γιάννη Θεοδωράκη.